Slimme leiders luisteren naar hun gevoel

Als coach weet ik hoe belangrijk het is om te blijven leren. Afgelopen week gaf ik mezelf dat cadeau door opnieuw te kijken naar een sessie van de International Coaching Federation met Dr. Marcia Reynolds. Ze is niet alleen een thought leader in ons vakgebied, maar ook iemand die met helderheid, diepgang en menselijkheid spreekt over hoe we onszelf en anderen begeleiden.

Waarom ik haar aanhaal? Omdat één onderwerp uit die sessie me bij is gebleven: emoties. Niet als iets ‘zachts’ of iets dat je moet managen—maar als iets wezenlijks. Als informatie die ertoe doet.

En precies daar raakt het ook aan de realiteit van leiders, ondernemers en executives.

Emoties als data, niet als ruis

Reynolds daagt een hardnekkige aanname uit die we vaak in de zakenwereld tegenkomen: dat emoties ‘storen’ of onprofessioneel zijn. In haar visie zijn emoties juist intelligente signalen—ze geven informatie over wat belangrijk voor je is, welke waarden geraakt worden, en waar je aandacht nodig is.

Dat geldt net zo goed in een coachgesprek als in een MT-overleg.

Emoties negeren maakt je niet effectiever. Het maakt je blind voor de onderliggende drijfveren achter gedrag—bij jezelf én bij je team.

De sleutel zit dus niet in onderdrukken, maar in observeren, benoemen, en nieuwsgierig zijn naar wat eronder zit.

Ik werd hier zelf door getriggerd, want hoevaak betrap je jezelf er niet op dat je een beslissing aan het verklaren bent? Een rationele stap. Maar wel een die vaak volgt op een besluit dat op emotionele gronden is genomen.

Hoe emotionele precisie je scherper maakt als leider

Reynolds benadrukt het belang van een rijk emotioneel vocabulaire. Niet alleen “druk” of “geïrriteerd”, maar preciezere woorden zoals: gespannen, defensief, onzeker, hoopvol, geraakt, energiek.

Hoe specifieker je kunt zijn, hoe beter je begrijpt wat er echt speelt—en hoe meer keuzevrijheid je hebt in hoe je reageert en leidinggeeft.

Dit komt neer op: voel het - benoem het - leer ervan (of gebruik het).

Ik ben zelf enthousiast over deze oefening omdat ik heb gemerkt dat emotionele intelligentie iets is wat we allemaal kunnen leren door te doen. Er speelt in het moment vaak al genoeg, maar door beter te kunnen labellen wat je precies ervaart, des te beter zal je in staat bewust te handelen.

Stel je voor dat je in een uitdagend overleg tegen jezelf zou kunnen zeggen:
"Ik merk dat ik me wat defensief voel—misschien omdat dit iets raakt dat ik belangrijk vind."

Alleen al dat bewustzijn, geeft je de mogelijkheid een verandering in het gesprek aan te brengen. En het laat meteen zien: hier is iemand die verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar binnenwereld.

Op de website van Renolds vind je een praktisch overzicht waarmee je jezelf kunt uitdagen andere woorden te gebruiken voor wat je voelt.

Elke emotie heeft een functie

Reynolds herinnert ons eraan dat emoties een doel hebben. Een paar veelvoorkomende emoties en hun functie.

Boosheid geeft aan dat een grens of belangrijke waarde is overschreden en roept je op om actie te ondernemen, voor jezelf of voor anderen

Angst wijst op onzekerheid, dreiging of risico en maakt je paraat of alert omdat het je wilt beschermen. Het helpt je risico's beter in te schatten - mist het je niet verlamd.

Frustratie duidt vaak op een belemmerde behoefte of blokkade. Het is een signaal dat er iets wringt tussen wat je wilt en wat er lukt. Frustratie daagt je uit te kijken waar je vastzit en bij te sturen

Verdriet nodigt uit tot loslaten of reflectie. Het geeft aan dat je iets waardevols ben kwijt geraakt of dat je ergens afscheid van moet nemen. Het laat je even tot stilstand komen

Schuld/schaamte geeft aan dat je iets hebt gedaan wat niet in lijn was met je waarden of rol. Ongemakkelij, maar een perfecte kans tot reflectie, herstel en het nemen van verantwoordelijkheid.

Voor leiders die sturen op groei, verandering of complexe besluitvorming zijn dit waardevolle signalen—mits je bereid bent ze serieus te nemen.

Kan je erbij blijven?

De sessie met Reynolds herinnerde me aan iets simpels maar krachtigs: coaching draait niet om het oplossen van emoties. En leiderschap ook niet. Het draait om ruimte maken—voor jezelf én voor anderen—om te erkennen wat er speelt, te onderzoeken wat het betekent, en bewust te kiezen hoe je verdergaat.

Wat me opnieuw raakte in de sessie met Marcia Reynolds, is haar pleidooi voor presence boven reactie. In de waan van de dag schieten veel leiders direct in de actie: oplossen, bijsturen, overtuigen. Maar echte impact ontstaat juist in het moment tussen trigger en respons.

Dat vraagt iets wat zelden wordt besproken in managementteams of directiekamers: pauzeren.

Wanneer je als leider een emotie opmerkt — frustratie, teleurstelling, spanning — en jezelf toestaat om even stil te staan, ontstaat er ruimte. Ruimte om te onderzoeken: Wat gebeurt hier? Wat raakt me precies? Wat wil ik hiervan maken?

Die korte pauze maakt het verschil tussen reageren vanuit automatisme of handelen vanuit inzicht.

Marcia noemt emoties geen barrière, maar een kompas. Ze wijzen je op wat er toe doet: je waarden, je grenzen, je verlangens. Door ze te herkennen en serieus te nemen, kun je betere en bewustere keuzes maken.

Stretch voor vandaag

Sta even stil bij jouw eigen emotionele ‘weerbericht’:

Wat voel je nu écht?

Wat zou die emotie je willen vertellen?

En hoe zou het erkennen daarvan invloed kunnen hebben op je volgende stap?