Hoe hoog leg jij de lat?

Waar leg jij de lat?

Dit is de vraag die wordt gesteld in een reclame van een opleidingsinstituut. Een hele mooie vraag, want jij bepaalt tenslotte hoe hoog je wilt springen. Dus: hoe hoog ligt jouw ambitie?

Zelfkritiek en de onzichtbare lat

In veel van mijn coachgesprekken komt deze ‘lat’ voorbij. De aanleiding hiervoor is vaak dat de coachee vindt dat hij of zij zeer kritisch op zichzelf moet zijn. En als ik dan vraag waar de lat voor hen ligt, kijken ze bijna altijd recht omhoog.

"Zo hoog? Zie je hem wel liggen?"

"Nee, eigenlijk niet," is meestal het wat voorzichtige antwoord.

De virtuele lat en het belang van zichtbaarheid

Maar hoe weet je dan wanneer je hebt voldaan aan je eigen lat als je niet eens weet waar deze ligt? "Da’s een goede vraag," hoor ik dan. Bijna schuldig wordt toegegeven dat dit inderdaad zo is en dat ze zich nu pas realiseren dat hun ‘virtuele lat’ niet eens zichtbaar is. Dus waar kijk je dan naar? Of wil je er eigenlijk lekker onderdoor kunnen lopen?

"Natuurlijk niet," is meestal de reactie.

Zelfopgelegde verwachtingen: een recept voor stress

Het bijna ongemerkt creëren van enorme verwachtingen waar je aan moet voldoen, in combinatie met steeds maar blijven pushen, is een gegarandeerd recept voor onrust en spanning — en mogelijk zelfs burn-out. Het lastige is dat de meeste mensen zich niet eens realiseren dat zij zelf de normen hebben bepaald, en niet hun omgeving.

De lat lager leggen: een oefening in loslaten

Tijdens het gesprek leg ik zichtbaar de lat lager zodat ze eroverheen kunnen kijken.

"Hoe voelt dat?" vraag ik dan wat argeloos, omdat de fysieke ontspanning dan al zichtbaar is. Het antwoord is vaak: "Dat voelt heel goed." En ik zie direct de gedachte: Als ik dit gevoel toch eens zou kunnen vasthouden, hoe mooi zou dat zijn.

Maar als de lat lager ligt, presteer ik dan nog wel?

Maar als ik de lat dan lager leg, is dat toch niet goed? Ik moet toch presteren en voldoen aan de verwachtingen? Het idee van een lat die lager ligt spreekt de meesten direct aan, maar direct daarna bekruipt hen het gevoel dat dit eigenlijk niet kan. Verslappen is geen optie, toch?

Relatieve normen: wie bepaalt hoe hoog jouw lat ligt?

Maar wie heeft die lat daar ooit neergelegd? En wie heeft bepaald hoe hoog jouw lat ligt in vergelijking met anderen? Misschien ligt jouw lat verhoudingsgewijs wel veel hoger dan die van anderen. De lat — jouw lat — is relatief. Jij weet wat je wilt realiseren, maar dan is het wel handig dat je over je eigen lat heen kunt blijven kijken. De lat lager leggen voor jezelf zegt helemaal niks over dat je dan niet meer presteert op een hoog niveau. Het zorgt voor overzicht en rust.

Kies je eigen lat: gun jezelf overzicht en rust

Doe jezelf een plezier: kijk waar jouw lat ligt en leg deze op een hoogte waar je hem tenminste kunt zien, en ervaar wat dit met je doet. Wil je nog wat meer rust? Leg hem nog wat lager. Er is toch niemand die dit ziet. Het is namelijk jouw lat.

Deel je ervaring

Ik hoor graag wat jullie ervaringen zijn met het overzichtelijk maken van de prestaties die je vaak ongemerkt van jezelf verwacht.